Kalp damar hastalıklarına bağlı ölümler, tüm dünyadaki ölümler içerisinde birinci sırada yer alıyor.Bu nedenle kalp damar hastalığı riskinin belirlenmesinde genetik yatkınlık, sigara, yüksek kolesterol düzeyleri, hipertansiyon ve diyabet gibi risk faktörlerinin taranması ve bu risk faktörlerinin önlenmeye çalışılması oldukça önemli. Damar sertliğinin tayininde mevcut tarama testlerine ek olarak, damar görüntülemesi yapılması, kişi sağlıklı veya kalp damar hastalığı açısından düşük riskli görünse bile, gerçekte kalp damarlarının damar sertliği açısından durumu hakkında önemli bilgiler verir. Kardiyoloji polikliniğinde Kalp Krizini Önleme Ve Yok Etme Programı’yla kalp krizi riskiyle ilgili bilgi ve kişiye özel yaklaşımlarla koruyucu ve önleyici tedavi alınabiliyor.Kalp krizi kolay öngörülebilen bir durum değildir. Önceden uyarı vermeyebilir ve aniden gelişir. Hastayı hazırlıksız ve savunmasız yakalar.

Kalp kasını besleyen damarlara koroner damarlar denir.Koroner yetmezlik damar sertliğine (atereoskleroz- plak) bağlı koroner damarlarda kan akımının belirgin azalmasına neden olacak derecede darlık oluşmasıdır.İşte Koroner yetmezliği adını verdiğimiz, damar sertliğine (ateroskleroz) bağlı, kalp kasını besleyen damarlarda daralmayla seyreden hastalıkta, şikayetin ortaya çıkması için genellikle damar içinde en az %70 ve daha fazla darlık olması gerekir.Örneğin kişinin kalp damarında (koroner damarında ) %30-40 darlık olduğunu varsayalım. %30-40 darlık yapan plak hiçbir şikayete neden olmaz. İşte şikayete neden olmadığı için de gözden kaçabilir . Ama %30-40 darlık yapan plak , damar içinde ani bir yangı ile ani bir pıhtı oluşumuna neden olarak aniden kalp krizine ve ani ölüme neden olabilir.Kalp krizi geçiren kişilerde yapılan araştırmalarda kalp krizlerinin çok büyük bir bölümünün %50 ve altında darlık oluşturan damar sertleşmesinden(plaktan) kaynaklandığı görülmüştür. %60-70 ve üzerindeki darlıklar genellikle anginaya ( efor sırasında yol yürüdüğünde göğüste baskı,yanma hissi,sol kola ve çeneye vuran göğüs ağrısı), nefes darlığına, yemek sonrası mide bölgesinde baskı seklinde ağrıya şikayetlere neden olur. Sonuç olarak %60- 70 altındaki damar tıkanıklıkları genellikle efor sırasında ve günlük hayatta hiçbir şikayete neden olmaz.Hatta bu %60-70 altındaki damar tıkanıklıkları günümüzde yapılan basit kalp check-upları ile de saptanamayıp gözden kaçabilir. Ama %60-70 altındaki damar tıkanıklıkları bahsettiğim şekilde ani kalp krizlerine neden olabilir. İŞTE BU YUZDEN KALP KRİZLERİNİN ÇOĞU ANİDEN ORTAYA ÇIKAR. Kalp damar hastalığına sahip kişilerin yüzde 50’sinde hastaneye ilk başvuru kalp krizi veya ani kalp ölümü ile olmaktadır Bu yüzden iyi bir kardiyoloji muayenesi ile hastanın risk faktörlerinin saptanması ve damar sertliğinin görüntülenmesi ile bunların düzeltilmesi ve hastanın bilgilendirilmesi gerekir.

KİMLERİN ÖZELLİKLE KARDİYOLOJİ CHECK-UP (KARDİYAK TARAMA TESTİ) YAPTIRMALARI GEREKİR?

Sigara içenlerin,Özellikle ailede birinci derecede erkek yakınlarda 55 yaşından önce, kadın yakınlarda da 65 yaşından önce koroner kalp hastalığı ortaya çıkmış kişilerin ,diyabet (şeker) hastalarının ,hipertansiyon hastalarının,kolesterol yüksekliği olan hastaların,yoğun stresli olan kişilerin, obez kişilerin, inmobil hareketsiz yaşayanların, düzensiz spor yapanların, düzenli ağır spor yapan kişilerin kardiyoloji polikliniğimize başvurup kardiyak tarama testi yaptırmalarını öneriyorum.

Sonuç olarak kalp damar hastalığım var mı? , Kalbim ne kadar genç? , kalp krizi geçirme riskim ne kadar yüksek? Yapısal kalp hastalığım var mı ?aritmi (gizli ritim bozukluğu) var mı? aort anevrizması var mı? bunları öğrenmek istiyorsanız kardiyoloji polikliniğinde kardiyak check-up (ileri kardiyak tarama testi) yaptırmanızı öneriyorum . İleri kardiyak tarama testi şu tetkikleri içerir.

Kardiyoloji muayenesi

Elektrokardiyografi (EKG)

Renkli doppler Transtorasik Ekokardiyografi (EKO)

Eforlu EKG :

Ritim Holter.

Karotis doppler USG Karotis arterlerde intima media kalınlaşması veya plak bulunması damar sertleşmesinin başladığının göstergelerinden biridir. Boyun atar damarlarında damar sertliği saptanmışsa, buna göre çok daha küçük çaplı olan kalp damarlarında damar sertliği olması muhtemeldir. Hem boyun atar damarında, hem de kalp damarlarında damar sertliğinin erken tanısı, koruyucu tedavi yaklaşımları ile inme ve kalp krizi gibi ölümcül olayları önler.

Kan tahlilleri (Kolesterol,Lipoproteina,Homosistein, kan şekeri, Böbrek testleri, Kan sayımı, tiroid testleri, karaciğer testleri, inflamasyon testleri

Çok kesitli bilgisayarlı tomografi (yapılması gereken hastalarda koroner damarların bilgisayarlı tomografi ile kireçlenme düzeyinin incelenmesidir.

Gizli kalp damar hastalığının ortaya konması için Eforlu EKG her zaman doğru sonuç vermeyebilir.Sadece eforlu testi sonucuna bakarak gizli kalp damar hastalığı saptanamayabilir. Efor testinin bozuk çıkabilmesi için genellikle kalp damarında en az %60-70 darlık olması gerekir.Efor testi sonucu normal görünen bir çok hastada kalp damar sertleşmesi (%30 -40-50 darlık yapan plaklar) olabilir. Yani sadece efor testi sonucuna bakarak hastayı değerlendirmek ve kalp damar hastalığı olmadığını söylemek çoğu zaman yanıltıcı olabilir. Bu yüzden hastayı değerlendirirken hastanın tüm risk faktörlerinin saptanması, kalp krizi geçirme riskinin saptanması yüksek riskli kişilerde gerekirse kalp damar sertleşmesi tanısı koyabilmek için görüntüleme tetkikleri çok kesitli bilgisayarlı tomografi ve/veya koroner anjiografi yapılması gerekir. Bu şekilde kişiye özel koruyucu ve önleyici tedavi uygulanması gerekir .

Yapılan tetkikler sonucu, damar sertleşmesi tanısı konan hastalarda, koruyucu tedavi yaklaşımları ile inme ve kalp krizi gibi ölümcül olaylar önlenebilir.

​Uz.Dr.Özkan Köse ​Kardiyoloji Uzmanı

AVRUPA ŞAFAK HASTANESİ